Choroby odkleszczowe – wprowadzenie

Czym są choroby odkleszczowe? Jakie znamy choroby odkleszczowe? Kto choruje na nie i jakie są ich objawy? Jak się je diagnozuje i jak się je leczy?

Powyższe pytania nie mają prostych odpowiedzi. Wszystko dlatego, że wiedza na temat chorób przenoszonych przez kleszcze nie jest powszechna. Choroby te są mało znane nie tylko wśród pacjentów, ale przede wszystkim wśród lekarzy.

Jeśli choć trochę interesowaliście się tym zagadnieniem, mogliście się spotkać z wieloma opiniami wprowadzającymi w błąd. Przykłady?

• Kleszcze zarażają ludzi boreliozą, a zwierzęta babeszjozą.
• Kleszcze przenoszą choroby dopiero po 24 godzinach od wgryzienia się w ciało.
• Choroby odkleszczowe nie są groźne, są łatwe w diagnostyce i leczeniu.
• Chorują tylko zwierzęta.
• Babeszjoza to choroba zwierzęca.
• Babeszjoza to inna nazwa na boreliozę.
• Prawie nikt nie choruje na odkleszczówki.
• Rumień po ugryzieniu kleszcza wystarczy posmarować tłuszczem.
• Choroby odkleszczowe same mijają, nie trzeba ich leczyć.

 

Najbardziej znane choroby odkleszczowe

Wśród chorób odkleszczowych znajduje się:

• BORELIOZA – oporna w diagnostyce i leczeniu, zmieniająca postać i powodowana przez około 30 rodzajów krętków borelii. Najbardziej znane to borrelia burdgorferi, borrelia afzelii i borrelia garinii,
• BABESZJOZA – doskonale kojarzona przez hodowców zwierząt domowych i ciesząca się niesłuszną opinią bardzo rzadkiej choroby u ludzi. Oficjalnych zachorowań na babeszjozę stwierdza się w krajach takich jak Polska kilkadziesiąt w roku. Babeszjoza jest chorobą niebezpieczną, potencjalnie śmiertelną, zwłaszcza dla osób o osłabionej odporności, a szczególnie dla tych, które mają niesprawną lub usuniętą śledzionę,
• BARTONELLOZA – zwana także m.in. gorączką okopową, gorączką pieciodniową, chorobą goleni, chorobą kociego pazura. Kojarzona jest z zakażeniami spowodowanymi przez zadrapanie kota, rzadziej z zakażeniami powodowanymi przez pchły i wszy, a nader rzadko wiązana z kleszczami,
• ANAPLAZMOZA, ERLICHIOZA, NEORICKETSJOZA czyli choroby powodowane prze patogeny z grupy riketsji. Nie stanowiłyby dużego problemu w diagnostyce i leczeniu, gdyby nie to, że są bardzo mało znane i co za tym idzie, rzadko rozpoznawane,
• wirus odkleszczowego zapalenia mózgu czyli wirus Powassan – jeden z niewielu patogenów, przed którym można bronić się szczepieniami. Mimo, że producenci szczepionek starają się popularyzować je na całym świecie, zainteresowanie jest niewielkie, podczas gdy wirus zbiera nawet śmiertelne żniwo.

Ale to nie wszystko...

•  

Czy to na pewno odkleszczówki?

Istnieją wątpliwości, czy kleszcze przenoszą też inne choroby, praktyka kliniczna jednak wskazuje, że zakażenie np. boreliozą osłabia układ odpornościowy tak bardzo, że organizm staje się podatny na inne infekcje.

Wśród nich wymienia się m.in. bakteryjną jersiniozę, kojarzoną z zakażeniami związanymi ze spożywaniem mięsa zwierząt zakażonych jersinią lub ewentualnymi, uważanymi za rzadkie, zakażeniami wewnątrzrodzinnymi. Mówi się też o aktywności wirusa EBV (Epsteina-Barra), wywołującego mononukleozę, ale dla ogromnej większości osób zupełnie niegroźnego. Niemniej udowodniono, że zachorowanie na stwardnienie rozsiane jest związane z aktywnością EBV. Są ośrodki, które diagnozują przy tej okazji wirusa Coxsackie, enterowirusa, na co dzień całkowicie nieszkodliwego, odpowiadającego w najgorszym wypadku za katary. Dla osób z obniżoną odpornością, a także dla noworodków nie są tak banalne i mogą powodować wiele groźnych objawów.

Czy kleszcze przenoszą inne choroby? Wielką zasługą biologów jest udowodnienie, że najgroźniejsze z chorób charakterystycznych dla nosicieli kleszczy, czyli różnych zwierząt leśnych, nie są przenoszone przez kleszcze. Nie trzeba obawiać się więc np. wścieklizny – kleszcze jej NIE przenoszą.

Kleszcz znany, choroby mało znane

O kleszczach wiemy naprawdę dużo. Dzieje się tak dzięki pracy biologów, co roku mozolnie sprawdzających występowanie kleszcze w różnych miejscach świata oraz analizujących, jakie te pajęczaki przenoszą choroby.

Dlaczego więc wiemy niezbyt dużo o chorobach odkleszczowych? Dlaczego są problemy z ich diagnozowaniem i leczeniem? Skąd różnice w statystykach oraz liczbą pacjentów, którzy chorują „nieoficjalnie” i poza systemem?

To będzie temat na osobny artykuł, który znajdzie się tu JUŻ WKRÓTCE.